İnhibizyon Nedir, Türleri Nelerdir? İnhibitörler

ENZİM İNHİBİSYONU

Enzim aktivitelerini engellemek  için pek çok yol vardır.Enzim proteinine zarar vermeyada doğasını tersinmez olarak bozma bilinen yöntemlerden biridir.Bunun haricinde;

• Isıtma
• Ph değiştirme
• Ya da çeşitli kimyasallar ile reaksiyona tabi tutma

İki tür İnhibisyon vardır;

COMPETİTİVE İNHİBİSYON

Her enzim sadece kendi ile ilişkili olan substrata bağlanır.Buna rağmen pek çok durumda substrata yapı olarak çok benzeyen bir molekül enzimin aktif kısmına bağlanması mümkündür.Eğer bu moleküün konsantrasyonu substrat konsantrasyonuna çok yakın ise bu ki molekül enzimin aktif bölgesine bağlanabilmek için karşılıklı yarışacaklardır.Ve bu inaktif substrat enzimin ve susbstratın katalitik aktivitesine etki eder.Yani başka bir deyişle inaktif substrat enzimi engeller.

FEEDBACK İNHİBİSYON

   Diğer bir inhibisyon türüdür.Bu inhibisyon türünde 2. bir bağlanma alanı vardır.Enzimde buraya inhibitör bağlanır.Bu yüzden de inhibitör ile substratın yapılarının aynı olması gerekmemektedir.

İnhibitörün bu ikinci bölgede bulunması yada bulunmaması enzimin 3 boyutlu  şeklini değiştirdiğinden enzim aktivitesi de değişir.Buda substratın aktif bölgedeki davranışını etkiler .İnhibitör genelde metabolik sistem içindeki bir kademede ürün olarak elde edilebilir.

Mesela;

5 kademeden ouşan L-Threoninin –L-isoleucine çevrilmesi işleminde Birinci enzim olan L-threonin deaminaz L-Threonin amino grubunun çekilmesi kademesinde kullanılır.

Bu enzim en son ürün olan L-isoleucine ile engellenir.Çünkü bu son ürün çok spesifik bir inhibitördür.

Diğer aminoasitler yada ilgili bileşikler bu enzimi inhibite etmezler .Bu yolla bu hücrede üretilen L-isoleucine  kontrol edilebilir. Bu son ürün miktarı arttıkça ilkkademenin enzimi inhibitasyona uğrayacağından zincir reaksiyonu ilk kademeden başlayarak duracaktır.Ve böylece son ürün miktarı istenen seviyelerde tutulacaktır.

Dğer bir örnek ise feedback inhibisyonu ile solunum işleminin düzene konmasıdır.Yani glikozun karbondioksite  ve suya çevrilmesi ve ATP nin proseste biçimlendirilmesidir..En başta glioz pyruvat yada pyruvik asite çevrilir.Ve bu asit asetil CoA ya dönüşerek sitrik asit çevrimine katılır.

Sitrik asit çevrimindeki dönüşümleri katalizleyen enziminin inhibitörü ATP’dir.Buda sistemde ATP azlığında ya da çokluğunda sistemin tekrar kararlı haline gelmesini sağlar.

COMPETİTİVE VE FEEDBACK İNHİBİSYONLARIN KARŞILAŞTIRILMASI

• Competitive inhibisyonda substratın yapısı ile inhibitörün yapısı benzerdir.Ve bu yüzden inhibitör aktif bölgeye bağlanarak substratın bağlanmasını engeller.Feedback inhibisyonunda ise inhibitör farklı ir bölgeye yerleşir ve enzimin şeklini bozarak reaksiyonu katalizlemesini engeller.
• Feedback inhibisyonu organizmanın hücre içerisinde kimyasal reaksiyonlarını düzenleyen prosesin doğal bir parçasıdır.Competitive inhibisyon ise genelde inhibitörleri kapsar,genelde zehirlidirler,ve sistemin doğal ir parçası değildirler.

İNHİBİTÖRLER

İnhibitörler enzim aktivitesini azaltan yada durduran maddelerdir.Enzimin katalitik aktivitesi üzerine etki ederler.Enzim inibisyonu çok önemlidir.Çünkü birçok ilaçlar ve zehirli maddeler bu şekilde etkili olurlar.İnhibitörlei 2 grupta toplamak mümkündür.

• Yapıları bakımından substrata benzeyen inhibitörler

Bunlara en iyi önek sülfamitler ve malonik asittir..Sülfamitler bakteride metabolik olayları düzenleyen paraaminobenzoikaside çok benzer yapıdadırlar.Bakterinin belirli bir enziminin aktif bölgesine bağlanan sülfomit normal metabolik reaksiyonların katalizlenmesini önler.Metabolik etkinlikler durdurulunca bakterilerin çoğalması da durdurulmuş olur.ü.

• Yapıları bakımından substrata benzeyebilen veya benzemeyen inhibitörler

Bunlar yukarıda da anlatıldığı gibi enzimde ikinci bir bölgeye yerleşirler.Bunlara örnek olarak siyanür ve karbonmonoksidin sitokram oksidaz enzimi gösterilebilir.